Απολύμανση νερού πισίνας

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για απολύμανση νερού πισίνας.

Κατωτέρω αναφέρονται συνοπτικά οι κυριότεροι, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους, καθώς και η θέση της εταιρίας μας. Η αποτελεσματικότητα της απολύμανσης του νερού εξαρτάται από την σκληρότητα του νερού και το pH.

Γι’ αυτό και το πρώτο πράγμα που πρέπει να ελέγχουμε και να ρυθμίζουμε, είναι το pH. (Και βέβαια στην περίπτωση που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε νερό από αρτεσιανό πηγάδι συνιστάται, ένα πρόσφατο δείγμα του να δίνεται για ανάλυση προκειμένου να διασφαλισθεί η καταλληλότητα του και η απολύμανση του νερού).

Ρύθμιση του pH

Το επιθυμητό pH του νερού της πισίνας βρίσκεται μεταξύ των ορίων 7.2 και 7.6, με ιδανικό επίπεδο το 7.4. Υπάρχουν δύο λόγοι που ορίζουν το 7.4 ως ιδανικό :

Α) Το pH του ανθρωπίνου αίματος είναι 7.4.

Β) Η μεγάλη πλειοψηφία των απολυμαντικών μέσων του νερού είναι ανενεργή όταν το pH του νερού είναι υψηλότερο του 7.8 (π.χ. το χλώριο είναι μόλις 20% ενεργό άνω του pH 7.8).

Για να ρυθμίσουμε το pH του νερού στο επιθυμητό επίπεδο, χρησιμοποιούμε τα pH minus (pH^–) για να μειώσουμε το pH και pH plus (pH⁺) αντίστοιχα για να το αυξήσουμε.

Όσον αφορά τη ρίψη των χημικών μέσα στην πισίνα, προτείνεται (για τις πισίνες δικής μας τεχνολογίας) να μη ρίχνονται αδιάλυτα μέσα στην πισίνα, γιατί προκαλούν λεκέδες στη μεμβράνη. Η σωστή μεθοδολογία είναι να ρίχνονται μέσα στο καλάθι του μηχανήματος ή αφού διαλυθούν σε κουβά γεμάτο με ζεστό νερό, να ρίχνονται περιμετρικά στην πισίνα.

Ένας επίσης, σημαντικός παράγοντας είναι και η σκληρότητα του νερού, που επηρεάζει τη δοσολογία των χημικών μιας πισίνας.

Σκληρότητα του νερού 

Μεγάλη σκληρότητα του νερού σε συνδυασμό με υψηλό pH, οδηγεί στη δημιουργία επικαθήσεων αλάτων στις επιφάνειες της πισίνας. Ο μόνος τρόπος για να ελαχιστοποιήσουμε  αυτές τις επικαθήσεις είναι να διατηρούμε το pH του νερού κοντά στην περιοχή του 7.2. Εάν θέλουμε νερό απαλλαγμένων των επικαθήσεων προτείνεται η χρήση αποσκληρηντή.

Απολύμανση νερού πισίνας

Η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό ευνοείται από ορισμένους παράγοντες, όπως το ουδέτερο pH, η  παρουσία οργανικής ύλης που είναι η τροφή τους, καθώς και η  ύπαρξη θρεπτικών συστατικών, όπως το άζωτο και ο φώσφορος, τα οποία είναι απαραίτητα στη βιοσύνθεσή τους.

Εξαιτίας του πολύ μικρού μεγέθους τους, οι μικροοργανισμοί είναι πολύ δύσκολο να απομακρυνθούν πλήρως από το νερό μόνο με φυσικοχημικές διεργασίες, όπως η καθίζηση και η διήθηση, οπότε για να διασφαλισθεί η απουσία τους στο νερό απαιτείται η απολύμανσή του.

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ, είναι η επεξεργασία εκείνη του νερού που έχει ως σκοπό την καταστροφή ή την αδρανοποίηση των παθογόνων μικροοργανισμών που τυχόν περιέχει, ώστε να προστατευθεί η  υγεία των λουομένων.

Πολύ σημαντικός παράγοντας, είναι η ικανότητα του απολυμαντικού μέσου να διατηρεί μια υπολειμματική συγκέντρωση στο σύστημα ανακυκλοφορίας και να εξασφαλίζει ένα τελικό αποτέλεσμα, το οποίο να προστατεύει τη δημόσια υγεία.

Τα συνήθη μέσα απολύμανσης που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του νερού στις κολυμβητικές δεξαμενές είναι τα παρακάτω :

• Χλώριο
• Βρώμιο
• Ηλεκτρόλυση
• Οζονισμός
• Υπεριώδης ακτινοβολία (UV)
• Ενεργό οξυγόνο
• Ιονισμός

1)        ΧΛΩΡΙΟ

Το πιο διαδεδομένο απολυμαντικό μέσο και πιο αποτελεσματικό είναι το χλώριο. Το χλώριο έχει την ικανότητα να εξουδετερώνει όλους τους παθογόνους οργανισμούς, όπως βακτηρίδια, κολοβακτηρίδια, ιούς, κ.λπ. (ενεργούς ή μη), που τυχόν περιέχει το νερό της πισίνας. Μπορούμε να το βρούμε σε στερεά, αέρια ή υγρή μορφή :

• Στερεό χλώριο.Χρησιμοποιείται σε μορφή ταμπλέτας (200 gr) και σε μορφή κόκκου, που διατηρεί το χαρακτηριστικό της αργής διάλυσης στο νερό. Στο στερεό χλώριο ανήκει επίσης και το χλώριο άμεσης διάλυσης, γνωστό ως χλώριο σοκ. Το τελευταίο, χρησιμοποιείται όταν έχει περάσει καιρός από την τελευταία χρήση της πισίνας, προληπτικά μετά από κάθε 15-20 μέρες χρήσης της πισίνας και οπωσδήποτε στο πρώτο ξεκίνημα της πισίνας.
• Αέριο ή Υγρό χλώριο.Υπάρχει και χλώριο σε αέρια ή υγρή μορφή, αλλά δεν χρησιμοποιείται. Ιδίως το αέριο που είναι και επικίνδυνο.

Μερικά από τα προβλήματα του χλωρίου είναι :

1. Ο συνδυασμός του με τις αμίνες (οργανικές ενώσεις που παράγονται από το σάλιο, ούρα και ιδρώτα) δημιουργεί χλωραμίνες. Οι χλωραμίνες, εκτός από τη δυσοσμία που δημιουργούν, αποτελούν ουσιαστικά το «θάνατο» του χλωρίου. Παράγονται ακόμα και αν έχουμε πολύ ελεύθερο χλώριο στο νερό και ο μοναδικός τρόπος για να σπάσουμε το δεσμό τους είναι η υπερχλωρίωση (χλωρίωση σοκ).
2. Σε εσωτερικές πισίνες όπου δεν έχει υπάρχει κατάλληλο σύστημα εξαερισμού και αφύγρανσης, το χλώριο μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική δυσφορία στους κολυμβητές.
3. Σε απευθείας επαφή με τη μεμβράνη δημιουργεί αποχρωματισμό, δηλαδή (ανεξίτηλους) λεκέδες.

Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι αν συντηρούμε σωστά την ποσότητα του χλωρίου στο νερό και προσέχουμε το pH του, η ποσότητα του χλωρίου στο νερό της πισίνας είναι ίσως ακόμα και μικρότερη από την ποσότητα του χλωρίου που περιέχει το νερό της βρύσης (ΕΥΔΑΠ).

2)        ΒΡΩΜΙΟ

Χορηγείται σε μορφή ταμπλέτας αργής διάλυσης. Τα πλεονεκτήματα του είναι ότι :

1. Σαν απολυμαντικό παραμένει ενεργό ακόμα και όταν το pH είναι μεγαλύτερο του 7.8.
2. Η αντίδραση του βρωμίου με τις οργανικές ενώσεις του νερού δεσμεύει μικρή ποσότητα βρωμίου σε αντίθεση με το χλώριο όπου δεσμεύεται μεγαλύτερη ποσότητα (δεσμευμένο χλώριο). Μένει δηλαδή περισσότερο ελεύθερο βρώμιο (απολυμαντικό μέσο) στο νερό.
3. Οι αμίνες που παράγονται μέσα στο νερό παραμένουν ενεργές, χωρίς να δεσμεύουν το χλώριο του νερού και αυτό αυξάνει την απολυμαντική ικανότητα.
4. Η χρήση του βρωμίου σαν απολυμαντικό μέσο, δεν μας απαλλάσσει από τη χρήση του χλωρίου. Μάλιστα, ο χημικός συνδυασμός που χρησιμοποιείται για την απολύμανση είναι 1/3 χλώριο και 2/3 βρώμιο. Επίσης, η χλωρίωση – σοκ παραμένει ως διαδικασία.

Το κύριο μειονέκτημα του είναι η τιμή του, καθώς είναι μεγαλύτερη  με αυτήν του χλωρίου.

Το βρώμιο έχει την αποτελεσματικότητα του χλωρίου αλλά το μεγαλύτερο κόστος. Λόγω της περιορισμένης ποσότητας χλωρίου που περιέχει, δεν αφήνει στο χώρο την οσμή του χλωρίου. Συνιστάται για χρήση σε κλειστούς χώρους, μικρές πισίνες και spa.

3)        ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

Η ηλεκτρόλυση βασίζεται στην παραγωγή χλωρίου από το αλάτι, που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη. Τα δύο πλεονεκτήματα χρησιμοποίησης αυτής της μεθόδου είναι ότι :

1. Η μορφή του χλωρίου που παράγεται δεν αφήνει ανεπιθύμητα κατάλοιπα.
2. Επιτυγχάνουμε χαμηλότερο κόστος στο αναλώσιμο μας.

Η εγκατάσταση γίνεται εύκολα με την τοποθέτηση του θαλάμου ηλεκτρόλυσης στο σύστημα σωληνώσεων του μηχανήματος ανακυκλοφορίας και ενός πίνακα λειτουργίας, ο οποίος τοποθετείται κοντά στον πίνακα της πισίνας. Αρχικά, προσθέτουμε την απαραίτητη ποσότητα άλατος (καλύτερα ήδη διαλυμένο) στο νερό της πισίνας.

Στη συνέχεια, το αλατισμένο νερό, μέσω της ανακυκλοφορίας, περνάει από τον θάλαμο ηλεκτρόλυσης. Εδώ γίνεται η διάσπαση του άλατος (χλωριούχο νάτριο) και το χλώριο που παράγεται λειτουργεί ως απολυμαντικό μέσο καθώς διαχέεται στο νερό της πισίνας.

Η ηλεκτρόλυση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 15^οC. Επιπλέον, ισχύουν οι ίδιες παρατηρήσεις όπως με το χλώριο.

Το χλώριο που παράγεται από το αλάτι είναι φιλικότερης μορφής από το βιομηχανικό χλώριο, με αποτέλεσμα να αφήνει καλύτερη αίσθηση στο δέρμα απ’ ότι οι ταμπλέτες χλωρίου.

Το χλώριο στη σωστή δοσολογία δεν προκαλεί ευαισθησίες ή ερεθισμούς στο δέρμα. Τα συστήματα ηλεκτρόλυσης έχουν παρουσιάσει αλματώδη αύξηση τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της μείωσης του κόστους κατασκευής των ηλεκτροδίων και της απλοποιημένης συνολικής κατασκευής. Επιπλέον, οι κολυμβητές αναφέρουν καλύτερη ποιότητα νερού, λιγότερους ερεθισμούς και γενικά πιο ευχάριστη κολύμβηση. Στην Αυστραλία, το 90% των πισίνων χρησιμοποιούν συστήματα ηλεκτρόλυσης άλατος για την απολύμανση του νερού. 

Είναι ένας τρόπος απολύμανσης που κερδίζει καθημερινά έδαφος. Το χλώριο που παράγεται από το αλάτι είναι φιλικότερης μορφής από το βιομηχανικό χλώριο.

4)        ΟΖΟΝΙΣΜΟΣ (Ο₃)

Το όζον θεωρείται εξίσου καυστικό με το χλώριο στα βακτηρίδια και τους παθογόνους οργανισμούς που βρίσκονται μέσα στο νερό. Το αέριο ελευθερώνεται στο νερό της πισίνας με έγχυση που συνοδεύεται από θόρυβο. Ο θάλαμος απαερίωσης (ειδικός θάλαμος για την απομόνωση του όζοντος από τον αέρα) κρατάει εντός του μια συγκεκριμένη στάθμη νερού.

Το μείγμα που παράγεται, περνιέται από ενεργό άνθρακα και απελευθερώνεται μέσα στο νερό της πισίνας. Δεν έχει υπολειμματική δράση και για το λόγο αυτό χρειάζεται την παρουσία του χλωρίου ως συμπληρωματικού μέσου απολύμανσης, μειώνοντας απλά την απαιτούμενη ποσότητα αυτού.

Το πλεονέκτημα του έγκειται στην απουσία αναλωσίμων, καθώς ειδικές λάμπες υψηλής τάσης που χρησιμοποιούνται, το παράγουν από τον ατμοσφαιρικό αέρα. απολύμανση του νερού

Τα μειονεκτήματα του είναι σημαντικά : 

1. Ο εξοπλισμός που προαναφέρουμε για την προσθήκη του στο νερό της πισίνας είναι εξαιρετικά δαπανηρός.
2. Δεν εξασφαλίζει υπολειμματική δράση και δυνατότητα ελέγχου του δικτύου.
3. Χρειάζεται πάντα παροχή ρεύματος και επιμελημένη συντήρηση.

5)        ΘΑΛΑΜΟΣ  UV  ΑΚΤΙΝΩΝ

Η χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας μπορεί να βοηθήσει στην εξουδετέρωση παθογόνων οργανισμών όπως βακτήρια, ιοί και πρωτόζωα. Η υπεριώδης ακτινοβολία παράγεται σε ειδικό θάλαμο, μέσα από τον οποίο περνάει το νερό της πισίνας, το οποίο απολυμαίνεται, καθώς ακτινοβολείται.

Η έκθεση των μικροοργανισμών, βακτηρίων, ιών, κ.λπ., στην UV ακτινοβολία επιφέρει ανεπανόρθωτες βλάβες στο γενετικό τους υλικό, γεγονός που τα καθιστά ανενεργά.

Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του ως μέσο απολύμανσης, αλλά μόνο ως συμπληρωματικό κάποιου άλλου μέσου (π.χ. χλωρίου ή βρωμίου), γιατί δεν αφήνει απολυμαντικό κατάλοιπο στο νερό της πισίνας (sanitizing residual). Επειδή μειώνει την περιεκτικότητα των χλωραμινών, ενισχύεται το ελεύθερο χλώριο και η απολύμανση είναι πιο αποτελεσματική. 

Απαιτείται πολύ καλή ανακυκλοφορία του νερού και με κατάλληλη ταχύτητα ροής στις σωληνώσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλη η ποσότητα του νερού περνάει από το ηλεκτρόδιο. Επίσης, όταν υπάρχουν αιωρούμενα σωματίδια στο νερό, η αποτελεσματικότητα του συστήματος μειώνεται.

Δεν εξασφαλίζει την υγιεινή της πισίνας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως συμπληρωματικό μέσο, για να μειώσει την ποσότητα του κυρίως μέσου απολύμανσης, που μπορεί να είναι το χλώριο ή το βρώμιο.

6)        ΕΝΕΡΓΟ  ΟΞΥΓΟΝΟ

Το ενεργό οξυγόνο είναι το γνωστό σε όλους οξυζενέ (υπεροξείδιο του υδρογόνου, Η₂Ο₂). Είναι η μοναδική ίσως μέθοδος απολύμανσης του νερού που καταργεί τελείως το χλώριο. Παρέχεται σε υγρή μορφή, αλλά και σε μορφή σκόνης.

Η απολύμανση του νερού γίνεται με το υγρό οξυγόνο σε δοσολογία 250ml/50m³ νερού πισίνας. Το υγρό οξυγόνο που απελευθερώνεται στο νερό εξασφαλίζει ότι συνεχώς υπάρχει απολυμαντικό μέσο στην πισίνα.

Το οξυγόνο σε μορφή σκόνης είναι περισσότερο δραστικό και χρησιμοποιείται ως οξυγόνο σοκ, παρόμοια με το χλώριο σοκ. Το οξυγόνο σοκ χρησιμοποιείται σε δοσολογία 1kg/100m³ όταν έχει περάσει καιρός από την τελευταία χρήση της πισίνας, προληπτικά μετά από κάθε 30 ημέρες χρήσης της πισίνας και οπωσδήποτε στο πρώτο ξεκίνημα της πισίνας.

Η εφαρμογή του μπορεί να γίνει με το χέρι, αλλά και με την εγκατάσταση δοσομετρικού συστήματος. Χρειάζεται προσοχή γιατί είναι πολύ δραστικό στην απευθείας επαφή με το ανθρώπινο δέρμα (το ασπρίζει για 2-3 μέρες).

Τα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου απολύμανσης είναι τα παρακάτω :

1. Δεν δρα σε όλη την γκάμα των βακτηριδίων (αφήνει το 10% της γκάμας ανεπηρέαστο).
2. Όταν η θερμοκρασία του νερού της πισίνας ανέβει πάνω από 28 βαθμούς Κελσίου, το ενεργό οξυγόνο απενεργοποιείται πλήρως.
3. Δεν ενδείκνυται για χρήση σε πισίνες που είναι ήδη βεβαρημένες με οργανικό φορτίο (π.χ. επαγγελματικές πισίνες), καθώς η αμμωνία που παράγεται, μειώνει την αποτελεσματικότητά του.

Σαν μέσο απολύμανσης είναι αποδεκτό, όμως η αποτελεσματικότητά του επηρεάζεται άμεσα από την τιμή του pH, που πρέπει να διατηρείται σε συγκεκριμένο εύρος (7.0 – 7.4), από τη θερμοκρασία του νερού και από το φορτίο της πισίνας. Δηλαδή εκτός από το αυξημένο κόστος εγκατάστασης, απαιτείται πολύ σχολαστική συντήρηση από την οποία εξαρτάται και η ποιότητα νερού της πισίνας. 

7)        ΙΟΝΙΣΜΟΣ

Ως ιονισμό εννοούμε τη μέθοδο απολύμανσης του νερού με ιόντα αργύρου και χαλκού, τα οποία εξουδετερώνουν τα οργανικά και ανόργανα παθογόνα στοιχεία του νερού αντίστοιχα. Τα ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των ιόντων, αποτελούνται από 97% χαλκό και 3% άργυρο. Αυτή η μέθοδος απολύμανσης, όπως και η προηγούμενη, δρα συμπληρωματικά στη χλωρίωση του νερού. Επιτυγχάνει μόνο τη μείωση των καταναλώσεων των άλλων χημικών. 

Ο χαλκός είναι φωτοευαίσθητος και μπορεί να δημιουργήσει μαύρες ή πράσινες επικαθήσεις στα τοιχία της πισίνας, εφ’ όσον είναι επενδεδυμένη με μεμβράνη. Επομένως, η χρήση του σε πισίνα με μεμβράνη δεν ενδείκνυται.

Είναι συμπληρωματική μέθοδος, για τη μείωση του χλωρίου στην πισίνα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε πισίνα με μεμβράνη επειδή υπάρχει η περίπτωση να δημιουργηθούν ανεξίτηλα στίγματα στην μεμβράνη. Σε υπερδοσολογία έχει παρατηρηθεί πρασίνισμα του δέρματος και των μαλλιών των κολυμβητών.

Απολύμανση του νερού